Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

Αστικά γλυπτά


I've got a little black book with my poems in


I've got a bag with a toothbrush and a comb in

When I'm a good dog they sometimes throw me a bone in


Τα καΐκια και οι Αιγύπτιοι

Είναι στο λιμάνι. Επιστρέφοντας διαλέγω πάντα το δρόμο της παραλίας. Είναι ένας τρόπος να μην βλέπω την πολλή την κίνηση και να τα λέμε με έναν από τους έρωτες της ζωής μου, τη θάλασσα, έστω και με ένα βιαστικό πέρασμα. Τους βλέπω πάντα εκεί. Μαγειρεύουν γύρω από μια γκαζιέρα πετρελαίου τα φαγητά τους με παστουρμάδες και μπαχάρια, σαφράνια και πιπέρια και κανέλα και κύμινο και ψάρια που ψαρέψανε από μια θάλασσα μακρινή σ’ αυτούς, μπαλώνουν τα δίχτυα του αφεντικού, ξεχωρίζουν το αλίευμά τους. Είναι κι αυτό το ψαράκι ταξικό, τώρα που το σκέφτομαι. «Πρώτα», για τους πλούσιους, «δεύτερα», για τους μεσαίους, «τρίτα ψάρια», για το λαουτζίκο και τις γάτες των πρώτων.




Είναι εδώ τώρα και στέλνουν το έμβασμα σ’ ευρώ, στη φτωχή τους χώρα, σε κάποια μάνα και κάποια φουκαριάρικα αδέλφια, όπως οι δικοί μας, όταν η Ελλάδα τους διαολόστειλε στις φάμπρικες της Γερμανίας, μετά τον πόλεμο και στη χούντα. Αυτοί όμως γελάνε, δεν είναι σκυθρωποί. Τα καταφέρνουν κουτσά στραβά. Μου αρέσει που τους βλέπω εδώ, δίπλα μας κι ανάμεσά μας, γιατί όπως τα μπαχάρια τους κάνουν πικάντικο το φαγητό, έτσι κι αυτοί δίνουν χρώμα στη μουντή καθημερινότητα. Και είναι και καλοί άνθρωποι. Σοβαρά.

Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2009

ΝΗΣΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ, (στ. μουσ. Αρλέτα)


















Γιατί είμαι ένα νησί μέσα στην πόλη
Κανείς δε με γνωρίζει κι ας με ξέρουν όλοι

Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009

Παζάρι κατ στη Σαναά της Υεμένης



Ένα βιντεάκι που τράβηξα σε ένα ταξίδι. Η εν λόγω σκηνή λαμβάνει χώρα κάθε μεσημέρι σε μερικές γωνιές και μοιάζει με ένα χρηματιστήριο του κατ. Το κατ είναι ένα ψυχοδραστικό φυτό, που εμπεριέχει ένα είδος αμφεταμίνης (καθινόνη) και χρησιμοποιείται ευρέως στην Υεμένη. Η χρήση γίνεται με μασούλημα μίας μεγάλης χούφτας φύλλων και κράτημα στο στόμα και αλλαγή κατά διαστήματα.

Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009

Προσηλωμένοι στο παιχνίδι του Μα-Ζονκ, Κυριακή σε μια πλατεία της Σανγκάης


Μία φωτό από ένα ταξίδι στην Κίνα, το 1999.

Italo Calvino: Αόρατες πόλεις. Η Φύλλιδα

Σκέψεις



Η Φύλλιδα είναι μία πόλη με πολλά θέλγητρα: Γεμάτη γωνιές και μικρά σημεία όλο ενδιαφέρον, μαγνητίζει τον επισκέπτη. Και δεν είναι μόνον τα σημεία. Οι ίδιες οι διαδρομές είναι ενδιαφέρουσες. Είναι μία πόλη που ερωτεύεσαι. Και ο Calvino περιγράφει μία πορεία σε αυτό τον έρωτα που μοιάζει με την πορεία του έρωτα ανάμεσα σε δύο οποιουσδήποτε ανθρώπους. Άλλες φορές ο επισκέπτης φεύγει από την πόλη με μία γλυκόπικρη ανάμνηση, άλλοτε μένει, συχνά για μια ολόκληρη ζωή. Και όταν συμβαίνει αυτό, σταδιακά τα χρώματα που στην αρχή αντίκριζες, το διαφορετικό, αυτό που σου τράβηξε την προσοχή, αρχίζει σταδιακά να ξεθωριάζει και να σβήνει στη λήθη της πρώτης εντύπωσης. Αρχίζεις πλέον να αναζητάς τον πρακτικό και γρήγορο δρόμο κυνηγημένος από τους «πιστωτές» που συμβολίζουν ίσως τα κάθε λογής πράγματα που μας κυνηγάνε καθημερινά, κάνοντάς μας σιγά σιγά να χάνουμε το ενδιαφέρον στις γλυκές λεπτομέρειες της ζωής: Την αλάνα που παίζαμε μικροί, ένα ηλιοβασίλεμα, το παγκάκι από το οποίο χαζεύαμε το πάρκο, την μικρή παραλία που κάναμε μπάνιο γυμνοί, μία κασέτα με μία συλλογή αγαπημένων τραγουδιών που ακούγαμε τις μέρες που ήμασταν στις μαύρες μας και που σκονισμένη πια σε ένα συρτάρι έχει καιρό να παίξει, μια και τα μαγνητόφωνα έχουν πια χαθεί. Όλα αυτά τα ξαναθυμόμαστε εδώ κι εκεί, γιατί δεν έχουν σβήσει αλλά κάπου έχουν αφήσει το μνημονικό τους ίχνος, όπως το πέρασμα εκείνου του κοριτσιού στη Φύλλιδα που με τα φαρδυμάνικά του περνούσε από μία στοά πριν τριάντα χρόνια, και τόσα χρόνια μετά ο χώρος αυτός έχει την ανάμνησή της και γίνεται γι’ αυτό πιο όμορφος.

Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2009

Χελιδόνι και φεγγάρι

Posted by Picasa

Το σούπερ – μάρκετ

Στο ταμείο διαπιστώνω για μια ακόμη φορά πόσο ισχύει ώρες ώρες ο νόμος του Μέρφυ. Είμαι μέγας Μερφολόγος. Λοιπόν, έχουμε και λέμε: Η ουρά στην οποία βρίσκεσαι πηγαίνει πάντα πιο αργά. Λίγο πριν φτάσεις στο ταμείο, κάποιος αποφασίζει να πληρώσει με πιστωτική κάρτα. Για κάποιο μυστηριώδη λόγο, στη χώρα που λέγεται Ελλάδα, για να πληρώσει κανείς με πιστωτική, πρέπει περίπου να συγκληθεί το Δ.Σ. της εταιρείας. Η ταμίας σηκώνεται, πηγαίνει στο γκισέ υποδοχής, καλεί κάποιο όνομα (την «υπεύθυνη» – τι σαχλό επίθετο κι αυτό) κάτι κάνουν, επιστρέφει στο ταμείο, ξαναχτυπά νούμερα σε ένα μηχανάκι, πέφτουν υπογραφές και κάποια στιγμή ολοκληρώνεται αυτή η φοβερή συναλλαγή. Τελείωσες; Αμ δε! Αμέσως μετά ακολουθεί ένας τυπάκος, ο οποίος έχει μόνο μια σακούλα ντομάτες και δύο μπύρες. Άντε λες, φτάσαμε. Έλα όμως που ο τύπος έχει ξεχάσει να ζυγίσει τις ντομάτες. Πρέπει λοιπόν να πάει μέσα, να τις ζυγίσει και να επιστρέψει. Μερφολογικός παράδεισος δηλαδή. Εντάξει, το ξέρω πως όλη αυτή η μερφολογία βασίζεται σε ένα πολύ απλό φαινόμενο της ανθρώπινης νόησης που λέγεται επιλεκτική μνήμη και που απλούστατα σε κάνει να θυμάσαι μόνο όσα για κάποιο λόγο αποκτούν ιδιαίτερη σημασία ή είναι ανώδυνα για σένα. Ξεχνάς για παράδειγμα τη φορά που εσύ ξέχασες να ζυγίσεις τις ντομάτες ή πήγες να πληρώσεις με κατοστάευρο, κτλ κτλ. Αλλά πώς αλλιώς θα νοηματοδοτούσαμε βαρετές τυπικές διαδικασίες όπως τις ουρές στα ταμεία;

Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009

Halong Bay, Vietnam



Posted by Picasa

«Φράνσις» (Frances) - Του Graeme Clifford (1982)

Σκέψεις και σχόλια

Η λέξη «τραγικός» λέγεται στις μέρες μας χωρίς πολλές αναστολές, αλλά σπάνια νοείται με τον τρόπο που περιγράφει η ταινία, δηλαδή ενός θανάσιμου λάθους ενός προσώπου που οδηγεί στην καταστροφή του. Ωστόσο, ταιριάζει απόλυτα στην πραγματικά φρικτή ιστορία της Frances Farmer, που ήταν ένοχη, ούσα μία μοντέρνα γυναίκα, με ελεύθερη σκέψη, παγιδευμένη στο 1938.


Έφηβη ακόμη, η νεαρή Frances (Jessica Lange) σκανδάλιζε το Σιάτλ του 1931 με την έκθεσή της για το θάνατο του θεού και τα ταξίδια της στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση. Μία όμορφη γυναίκα που φιλοδοξούσε να γίνει ηθοποιός, πέτυχε σύντομα ένα συμβόλαιο με το Χόλιγουντ, αλλά οι επαναστατικές και αριστερίστικες απόψεις της έκαναν τα αφεντικά των κινηματογραφικών στούντιο να αγανακτήσουν. Αυτό την οδηγεί στο ποτό, ενώ παράλληλα η μητέρα της Lillian (Kim Stanley) που έχει εμμονή με την καριέρα της, πετυχαίνει να χαρακτηριστεί η Φράνσις ως ανίκανη και αναλαμβάνει τον έλεγχο της ζωής της, προσπαθώντας, παρά τη θέλησή της, να την κάνει να επιστρέψει στο Χόλιγουντ. Όταν η Φράνσις προσπαθεί να την αψηφήσει, καταλήγει σε ψυχιατρικά νοσοκομεία, και υπόκειται στην πιο βάναυση και απάνθρωπη αντιμετώπιση, που την σπάει και την καταστρέφει.

Οι σκηνές στο ψυχιατρικό ίδρυμα είναι φρικτές, με τις θεραπείες με τα ινσουλινικά σοκ και τις ηλεκτροσπασμοθεραπείες καθώς και τις περίπου ερασιτεχνικές εγχειρίσεις εγκεφάλου, αλλά και τον εξαναγκασμό σε πορνεία ως το κερασάκι στην τούρτα. Σίγουρα τέτοια μέρη τρέλαιναν οποιονδήποτε αν δεν ήταν ήδη ψυχικά ασθενής.

Η Φράνσις δεν μένει ήσυχη για πολύ. Με την επόμενη επανάστασή της ωστόσο, λοβοτομείται και γίνεται ένα πειθήνιο, επίπεδο, με αμβλύ συναίσθημα πλάσμα. Κάπου εκεί το φιλμ τελειώνει ενώ εμείς έχουμε γεμίσει αγανάκτηση με τους τρόπους ελέγχου που επέβαλλε μία ολόκληρη «δημοκρατική» Αμερική στους πολίτες της.

Αν και η ταινία είναι συναισθηματικά εστιασμένη στη Φράνσις, και ο σκηνοθέτης θέλει να μας κάνει να ταυτιστούμε με αυτή και να την αγαπήσουμε, χρησιμεύει και ως μία προειδοποίηση: Το μήνυμα βασικά είναι ότι εάν ανοίγεις το στόμα σου και εκφράζεις αθεϊστικές, αριστερίστικες, φιλελεύθερες (όχι με τη στρεβλή σημερινή έννοια φυσικά) απόψεις, είναι πιθανό να την πατήσεις, ειδικά στις Η.Π.Α. (αλλά και στην Ελλάδα, τουλάχιστον όσον αφορά στην αθεΐα). Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλές παραγωγές για τη ζωή της Farmer γυρίστηκαν στα πρώτα χρόνια του Ριγκανικού καθεστώτος, και ενώ οι Η.Π.Α. έκαναν μία απότομη δεξιά στροφή. Ο ίδιος ο Ρίγκαν πίστευε ότι οι άθεοι δεν ήταν πολίτες των Η.Π.Α. Μήπως κι εδώ με τις ταυτότητες, τις εικόνες σε δικαστήρια, βουλή και σχολεία, και το θεοκρατικό μας σύνταγμα, είναι πολύ διαφορετικά τα πράγματα; Εν κατακλείδι, η μαύρη διαπίστωση της ταινίας, αλλά και της καθημερινής εμπειρίας, είναι ότι δεν συμφέρει να είσαι διαφορετικός.

Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2009

Italo Calvino: Αόρατες πόλεις. Η Ερσίλια. Σύντομα σχόλια

«Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω,

ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,

που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα»

Καβάφης: Η Πόλις




Στη νουβέλα του ο Italo Calvino μας ταξιδεύει μέσα από φανταστικές πόλεις σε μία παράξενη σημειολογία με το όχημα του μαγικού ρεαλισμού. Η Ερσίλια είναι μία από αυτές της πόλεις. Είναι μία πόλη που πεθαίνει και αναγεννάται αέναα. Ακόμη περισσότερο, δεν μένει σε ένα μέρος. Οι κάτοικοι τη φτιάχνουν αλλού, αφού έχουν εγκαταλείψει την παλιά Ερσίλια, που μόνο τα νήματα που πλέκουν για να υποδηλώσουν το δίκτυο των σχέσεών τους μένουν για να την και να τους θυμίζουν. Ο Calvino επιχειρεί να παρουσιάσει με απτό τρόπο (κυριολεκτικά απτό: τα νήματα των σχέσεων είναι υλικά που μάλιστα επιβιώνουν σε πείσμα του χρόνου) το αόρατο πλέγμα, ένα άλλο επίπεδο που υπάρχει πίσω από την πόλη (αλλά εδώ που τα λέμε και πίσω από κάθε ομάδα ανθρώπων που συγχρωτίζονται).

Ο Calvino επισημαίνει ότι οι άνθρωποι, τα πρόσωπα δεν είναι σημαντικά: Τα νήματα είναι η ψυχή της Ερσίλια: Τα σπίτια, οι ζώντες και οι νεκροί μπορούν να φθαρούν ή απλά να πάψουν να υπάρχουν ή να φύγουν. Οι σχέσεις όμως, αυτό που πραγματικά κάνει την μάζωξη πόλη, που τη διαφοροποιεί από ένα απλό συρφετό ανθρώπων, ο συνεκτικός ιστός της, που έτσι μοιάζει να είναι και στην Ερσίλια και μάλιστα τόσο ορατός, είναι ο εαυτός της.

Γιατί οι κάτοικοι φεύγουν; Γιατί οι σχέσεις γίνονται τόσο πυκνές που καταντούν ασφυκτικές. Η σημερινή pop κουλτούρα και το διαδίκτυο λειτουργούν λίγο σαν τις χορδές του Calvino. Αμέτρητα νήματα συνδέουν σταρ του σινεμά, εργάτες, υπαλλήλους, παπάδες, εφευρέτες και συνθέτες, μαύρους και λευκούς, όλους τους κατοίκους του πλανήτη, δημιουργώντας έναν απείρως πολύπλοκο ιστό αράχνης που τελικά καταπίνει όλο τον κόσμο.

Κι ακόμη φαντάζομαι τα νήματα του Calvino να με ακολουθούν όπου κι αν πάω από τη στιγμή της γέννησής μου ως το θάνατο. Κάθε μόριο του σώματός μου έχει ίσως το δικό του νήμα. Αν το σκεφτεί κανείς περισσότερο, τα νήματα αυτά δεν έχουν αρχή και τέλος. Όταν πεθαίνουμε αυτά συνεχίζουν. Όταν γεννιόμαστε τα νήματα του σώματος της μητέρας ενσωματώνονται στην εμβρυϊκή μας υπόσταση. Σε κανένα σημείο αυτά τα νήματα δεν εμφανίζονται από το πουθενά.

Προχωρώντας τη συλλογιστική αυτή ένα βήμα πιο κάτω, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι εμείς «οι ίδιοι» κυριολεκτικώς κατ’ ουσία δεν υπάρχουμε: Καθώς μεγαλώνουμε, τα μόρια του σώματός μας διαρκώς ανταλλάσσονται με το περιβάλλον. Σε ένα ανώτερο επίπεδο, μέσω της αναγέννησης και του θανάτου των κυττάρων, το δέρμα μας ανανεούται κάθε μήνα, το εσωτερικό του στομάχου κάθε πέντε μέρες, όλο το σώμα μας κάθε δύο χρόνια περίπου. Δεν είμαστε τίποτε περισσότερο από μία κοχλάζουσα μάζα νήματα του Calvino, βελονιές στο ύφασμα του χωροχρόνου.

Το όριο ανάμεσα σε «μας» και τους γύρω μπορεί υπό αυτή την έννοια να θεωρηθεί και ως εντελώς φαντασιακό. Όπως είπε και ο Deepak Chopra: «Δεν υπάρχει πρόσωπο. Ένα πρόσωπο είναι πεπλεγμένο στην πολυοντότητα της ανθρωπότητας και δεν υφίσταται ως μία χωριστή ταυτότητα.»

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2009

Zzzzzzz 2.


Posted by Picasa

Silver Surfer

Η αρχή


Το 1966, οι Stan Lee και Jack Kirby δημιούργησαν τον Silver Surfer. Στο τεύχος των Φανταστικών Τεσσάρων (Fantastic Four) υπ. αριθμ. 48, ο κόσμος γνώρισε τον Galactus, Αυτόν που Καταβροχθίζει Κόσμους (Devourer of Worlds), και τον κήρυκά του τον Silver Surfer. Στην πρώτη ιστορία, ο Silver Surfer έρχεται στον πλανήτη Γη για να προαναγγείλει την άφιξη του αφέντη του, του Galactus. Αλλά μέχρι το τέλος της τριλογίας αυτών των πρώτων τευχών, υπό τον τίτλο «Ο Ερχομός του Galactus», ο Silver Surfer ερωτεύεται μία νεαρή κοπέλα με το όνομα Alicia Masters. Ο Silver Surfer προδίδει τον Galactus, ώστε να σώσει ίσως τη Γη. Αλλά με τι κόστος; Την ελευθερία του. Ο Galactus τιμωρεί την προδοσία του Silver Surfer περιβάλλοντας τη Γη με ένα φράγμα, που εμποδίζει μόνο τον Silver Surfer να εγκαταλείψει τον πλανήτη.




Η πρώτη εμφάνιση του Silver Surfer to 1966.



Η συνέχεια της ιστορίας του Silver Surfer

Οι αναγνώστες λάτρεψαν τον Silver Surfer. Μέσα στους επόμενους μήνες, ο Silver Surfer εμφανίστηκε σε αρκετά άλλα περιοδικά, μέχρι που απέκτησε το δικό του, το 1968, από τους Stan Lee and John Buscema. Εκεί παρουσιάζεται όλη η ιστορία του. Στο Silver Surfer υπ. αριθμ. 1 αποκαλύπτεται ότι ο Silver Surfer είναι από ένα μακρινό πλανήτη που λέγεται Zenn-La. Κανείς δεν είναι ασημί στον Zenn-La ή έχει τις ιδιότητες του Silver Surfer. Αλλά όταν η κοινωνία του Zenn-La που δεν ήταν συνηθισμένη στη βία ή στον πόλεμο δέχεται εισβολή από τον πανίσχυρο Galactus, μόνο ένας άνθρωπος όρθωσε το ανάστημα του για να τους σώσει, ο νεαρός Norrin Radd. Ο Norrin Radd δέχτηκε να γίνει βοηθός του Galactus, με ανταμοιβή τη σωτηρία του Zenn-La. Ο Galactus συμφώνησε και μετέφερε το νεαρό Ζενλαβιανό μέσα σε ένα Γήινο, το Silver Surfer. Ο Silver Surfer άφησε την αγαπημένη του Shalla-Bal στη Γη και άρχισε να ψάχνει γαλαξιακά μονοπάτια από τα οποία θα μπορούσε να τραφεί ο Galactus. Τώρα, άγνωστο μετά από πόσα χρόνια, δεκαετίες ή αιώνες ο Silver Surfer εξορίστηκε και πάλι στη Γη.

Ο Mefisto

Στο τεύχος υπ. αριθμ. 3 συνάντησε έναν από τους πιο διαβολικούς χαρακτήρες που εμφανίστηκαν σε κόμικς, τον Mefisto, ο οποίος ήθελε την ψυχή του. Και από τότε θα ήταν ο πιο θανάσιμος εχθρός του Silver Surfer. Εκεί διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι δεν ήταν τόσο φιλειρηνικοί όσο νόμιζε. Ανακάλυψε τη βία, το κακό, την αλαζονεία στον άνθρωπο. Τόσο πολύ μάλιστα που θύμωσε και το ίδιο συνέβη και με τους θαυμαστές. Οι θαυμαστές δεν ήταν τόσο εξοικειωμένοι με τέτοιες ιστορίες.

Το τέλος (;)

Η δημοτικότητα του Silver Surfer δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο όταν πρωτοεμφανίστηκε. Οι θαυμαστές τον ήθελαν πίσω ως υποστηρικτικό χαρακτήρα, και αυτό πήραν. Ο Silver Surfer δεν θα είχε το δικό του περιοδικό ως τα 1982, με ένα μόνο τεύχος των Stan Lee and John Byrne και μετά, το 1987 με μία νέα σειρά γραμμένη από τον Steve Englehart.

Ο Silver Surfer είχε επίσης τα δικά του κινούμενα σχέδια, σε μία σειρά που ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 1998 και διεκόπη πρόωρα, στο 13ο επεισόδιο, λόγω διαφωνιών μεταξύ της Marvel Comics και της Saban. Ωστόσο, αυτά τα 13 επεισόδια έφεραν νέους θαυμαστές και η εταιρία Toy Biz σχεδιάζει μία σειρά παιχνιδιών Silver Surfer, παρά το τέλος της σειράς.

Ο μεταφυσικός συμβολισμός: Η δουλειά του Jack Kirby

Ο Jack Kirby, που είναι γενικώς παραδεκτό ότι αποτελεί τον πιο γόνιμο και δυναμικό σκιτσογράφο όλων των εποχών, ερωτήθη κάποτε πως του ήρθε η ιδέα για έναν από τους πιο ασυνήθιστους χαρακτήρες.

«Συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να βρω κάτι καινούργιο. Δεν μπορούσα να βασίζομαι στους γκάνγκστερ για πάντα. Και, για κάποιο λόγο ανέτρεξα στη Βίβλο, και μου ήρθε η ιδέα για τον Galactus. Και βρισκόμουνα μπροστά σε αυτή την τρομερή φιγούρα, που την γνώριζα πολύ καλά, γιατί τον ένιωθα όλη μου τη ζωή, και ήξερα με σιγουριά πως δεν θα μπορούσα να τον χειριστώ όπως χειριζόμουν οιονδήποτε άλλον θνητό χαρακτήρα.

»Και θυμάμαι στην πρώτη μου ιστορία έπρεπε να απεμπλακώ για να δώσω μία λύση... φυσικά ο Silver Surfer είναι ο έκπτωτος άγγελος: Όταν ο Galactus τον εκτόπισε στη Γη, αυτός έμεινε εκεί και αυτή ήταν η αρχή της περιπέτειάς του.

»Ήταν οι πρώτοι θεοί στα κόμικς, και έτσι άρχισα να σκέπτομαι αυτές τις ιστορίες. Άρχισα να ερωτώ... όλους τους άλλους, άλλες κοινωνίες, όλες είχαν τους θεούς τους, αλλά ποιοι ήταν οι δικοί μας; Ποια ήταν η θέση της δικής μας κοινωνίας, και ποιες ήταν οι μυθικές μας φιγούρες;»

(J. Kirby, συνέντευξη στο κανάλι Sci-fi, 1989)

Άλλοι συμβολισμοί: Ο Silver Surfer και η ψυχή

Σύμφωνα με ορισμένους αρχαίους μύθους, η ψυχή του ανθρώπου είναι προσδεδεμένη στο ανθρώπινο σώμα με μια ασημένια κλωστή, που την αγκυρώνει στη σάρκα. Με ένα παρόμοιο τρόπο, ο Silver Surfer φυλακίστηκε στη Γη από τον Galactus, ως τιμωρία επειδή αψήφησε τη θεότητα που κατέτρωγε ολόκληρους κόσμους, όταν ο τελευταίος άρχισε να έχει βλέψεις για τη Γη.

Ο Silver Surfer αρχικά είναι διαποτισμένος με βαθιά αφέλεια, λόγω της οποίας σύντομα τον εκμεταλλεύονται οι άνθρωποι. Η δύναμή του του επιτρέπει να δαμάσει τις κοσμικές δυνάμεις, αλλά χρησιμοποιείται πάντα με διακριτικότητα και ευγένεια. Μπαίνοντας σε μία ιστορία των Φανταστικών Τεσσάρων (οι οποίοι αντιπροσώπευαν τις τέσσερις φύσεις του ανθρώπου: τη σωματική, την πνευματική, τη συναισθηματική και την μεταφυσική ή κατά άλλους και σε ένα άλλο επίπεδο, τη φωτιά, τον άνεμο, τη γη και το νερό) ο Silver Surfer αμέσως προσήλκυσε το ενδιαφέρον μεταξύ θαυμαστών και μαζικών μέσων.




Δύο τεύχη των «Φανταστικών Τεσσάρων» με τον Silver Surfer.



Στην πρώτη του επαφή με άνθρωπο, του δίνεται κάποια τροφή, και αυτός δηλώνει:

«Στ’ αλήθεια καταναλώνετε αυτά τα πράγματα; Ο Galactus είχε δίκιο, τα θαύματα του σύμπαντος δεν έχουν όρια.»

Στα επόμενα πάνελ εκδικείται τον Dr Doom, που σχεδίαζε να υποδουλώσει τη Γη, κλέβοντας τις δυνάμεις του. Καθώς παίρνει την εκδίκησή του, ο Silver Surfer καταλήγει:

«Σε όλους τους Γαλαξίες, σε κάθε μακρινό άστρο, μία αλήθεια είναι γνωστή... πως ό,τι σπέρνεις θερίζεις.»

Κατά κάποιους, ο Galactus και ο Silver Surfer συμβόλιζαν το τρομερό κακό που πλανιώταν πάνω από τα κεφάλια των Αμερικανών, αλλά και όλου του κόσμου στα ψυχροπολεμικά χρόνια του ’60, και του παράξενου συνδυασμού ιδεαλισμού και δύναμης που απαιτούνταν για να αντισταθεί κανείς στο σύστημα. Για τα παιδιά με μόνο μια υποψία του πολέμου του Βιετνάμ και της αντίστασης σε αυτόν, ο μύθος του Galactus εγκυμονούσε κρυφά νοήματα. Τι να ήταν αυτό το φοβερό ταξίδι του Ανθρώπινου Πυρσού (ενός εκ των Φανταστικών Τεσσάρων) αν όχι μια ψυχεδελική εμπειρία αλλαγής της συνειδητότητας;




Το τεύχος όπου οι Απάνθρωποι κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση και μάχη με τον Silver Surfer

Υπό αυτό το πρίσμα, οι Απάνθρωποι (Inhumans), μία ακόμη ομάδα που αντιμαχόταν ο Silver Surfer άγγιζαν τη βαθύτερη χορδή. Στα παιδιά της Αμερικής του ’60, αυτές οι ιστορίες έλεγαν ότι υπάρχουν κι άλλες κοινότητες στον κόσμο, οι οποίες αν και ξένες και αντίθετες με τα πιστεύω τους, δεν είναι απαραίτητα κακές. Σαν πρωτο-χίπηδες, οι Απάνθρωποι δημιούργησαν μία υπόγεια κουλτούρα, θελκτική και στους στρέιτ (ο τελευταίος όρος όχι με τη σεξουαλική σημασία του σήμερα, αλλά μάλλον την πολιτική και της κοσμοθεωρίας εν γένει).

Ο Galactus

Ο Galactus ήταν ένα ον με κοσμικές διαστάσεις που θρέφεται από τη ενέργεια πλανητών με ζωή. Δεν τον απασχολούσαν οι σύντομες, ανώνυμες ζωές των κατοίκων τους. Στο πρώτο κιόλας τεύχος δήλωσε:

«Δεν έχω καμία μοχθηρία... το συναίσθημα είναι για κατώτερα όντα.»




Ο Galactus

Ο Galactus ήταν μία μεταφορά των κοσμικών δυνάμεων που αγνοούν τις ανθρώπινες αξίες και φιλοδοξίες. Ο Kirby θεώρησε ότι η ζωή θα μπορούσε να πάρει μορφές τόσο διαφορετικές στο μέγεθος και στη δύναμη όσο και η στερεά ύλη.

Εν κατακλείδι

Οι Φανταστικοί Τέσσερις, με τον Silver Surfer, τον Galactus και τους άλλους χαρακτήρες με τις ιστορίες τους, όπου διαρκώς κάτι ανακάλυπταν, ταίριαζαν απόλυτα με το ‘zeitgeist’ της δεκαετίας του ’60. Πολλά κόμικς και πριν και μετά έδωσαν έμφαση στη σύγκρουση, αλλά ελάχιστα είχαν το ίδιο πνεύμα εξερεύνησης. Αυτό που ήταν σημαντικό δεν ήταν το μέγεθος των μαχών που λάμβαναν μέρος στις ιστορίες, αλλά η διαρκής ανακάλυψη νέων πραγμάτων, κόσμων, πραγματικοτήτων: Οι Μυστικοί Κόσμοι, οι Αρνητικές Ζώνες, οι μικρό-κοσμοι και τα συναφή. Τίποτε δεν ήταν απόλυτο, πάντα υπήρχε μία ακόμη διάσταση, ένας ακόμη κόσμος, πάνω, κάτω, πίσω, πριν ή μετά. Τα κόμικς αυτά αγκάλιασαν τις κλίσεις της εποχής προς την ενδοσκόπηση, την πολιτισμική ανθρωπολογία, και τον διεθνισμό.

Ο Silver Surfer και οι άλλοι χαρακτήρες ήταν σπουδαία κόμικς για μια γενιά που αντιμετώπιζε μεγάλα ζητήματα και προβληματισμούς. Συνεχώς υπενθύμιζαν στους αμερικανούς αναγνώστες (το πρώτο κοινό – στόχος) ότι δεν θα κατανοούσαν ποτέ επαρκώς τις δυνάμεις που ρύθμιζαν τα πράγματα, όπως και το φόνο ενός προέδρου τους, τη στρατολόγηση απρόθυμων ανδρών για αποστολή στον πόλεμο του Βιετνάμ, ή τις δολοπλοκίες του Ψυχρού Πολέμου. Όπως καλά το έθεσε κάποιος αναγνώστης, παιδί ακόμη στη δεκαετία του ’60, «καθώς η Αμερική ακόμη παλεύει να συμβιβαστεί με τη δεκαετία εκείνη και τις αλλαγές που επέφερε, το μόνο που ξέρουμε είναι ότι είχαμε την εμπειρία ηρώων που αντέχουν στο χρόνο και μας επηρεάζουν ακόμη».